Napiwki są zwyczajową formą podziękowania osobom, które świadczą usługi w wielu branżach – gastronomicznej, fryzjerskiej, kosmetycznej czy przewozów taksówkami osobowymi. Czy należy te napiwki opodatkować? Czy istnieje obowiązek naliczenia od nich składek ZUS? Odpowiedź jest uzależniona głównie od tego, kto i w jaki sposób otrzymuje napiwek. Podatek od towarów i usług Jeżeli napiwek był doliczony do rachunku jako opłata za serwis jest po prostu wynagrodzeniem za obsługę, doliczanym jako osobna, ale obligatoryjna pozycja w rachunku, traci on swój specyficzny wymiar gratyfikacji o charakterze uznaniowym i stanowi podstawę opodatkowania. Jeśli natomiast napiwek został wręczony przez klienta zupełnie dobrowolnie, z jego inicjatywy, nie stanowi dla podatnika obrotu będącego podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Podatek dochodowy od osób fizycznych Przychód z działalności gospodarczej/przychód ze stosunku pracy lub umowy zlecenia Jeśli kwota napiwku jest doliczana do rachunku lub napiwki trafiają do wspólnej puli, a następnie są rozdzielane, to kwota napiwków jest przychodem z działalności gospodarczej usługodawcy, a następnie po rozdysponowaniu na rzecz pracowników czy zleceniobiorców – kosztem tej działalności, a kwota trafiająca do rąk pracownika czy zleceniobiorcy stanowi wynagrodzenie, odpowiednio: ze stosunku pracy lub z umowy zlecenia. Wszelkie obowiązki naliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku oraz sporządzenia informacji PIT-11 obciążają pracodawcę. Osoba, która otrzymywała od pracodawcy napiwki bez potrącanych kwot zaliczek na podatek dochodowy zobowiązana jest do wykazania w rozliczeniu rocznym dochodów z napiwków wypłacanych przez pracodawcę, nawet jeśli zaliczki na podatek dochodowy nie zostały od tych napiwków naliczone i potrącone. Przychód z innych źródeł Jeśli natomiast klient płaci napiwek bezpośrednio do rąk obsługującej go osoby, która nie przekazuje tego wynagrodzenia do wspólnej puli, do podziału dla wszystkich uprawnionych, to na pracodawcy nie ciąży obowiązek płatnika zaliczek na podatek dochodowy z tego tytułu. Przychód taki należy wykazać po zakończeniu roku w zeznaniu podatkowym, łącznie z pozostałymi przychodami. Składki ZUS Jeżeli napiwek stanowi przychód ze stosunku pracy kwota napiwku będzie doliczana do pozostałych składników wynagrodzenia i będzie powiększała podstawę wymiaru składek na zasadach ogólnych. Jeśli napiwek jest przychodem z innych źródeł istotne będą konkretne okoliczności, bo na przykład taka umowa ze studentem do 26. roku życia nie stanowi tytułu do ubezpieczenia.