Kryzys związany z ogłoszeniem stanu epidemicznego, a następnie stanu epidemii dotknął nie tylko pracodawców, ale i zatrudnionych przez nich pracowników. Mając na celu przeciwdziałanie skutkom COVID-19, dla osób, z którymi pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub którym zakończyła się okresowa umowa o pracę, został przewidziany dodatek solidarnościowy. Przeszkodą w jego uzyskaniu nie będzie zarejestrowanie w urzędzie pracy, co jednak nie oznacza, że można otrzymywać i dodatek solidarnościowy, i zasiłek dla bezrobotnych.

Warunki uzyskania dodatku

Dodatek solidarnościowy został wprowadzony ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19, która weszła w życie z dniem 21 czerwca 2020 r.

Celem tego świadczenia jest wsparcie finansowe osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19.

Przysługuje on nie tylko obywatelom RP, ale i spełniającym określone warunki cudzoziemcom. Może na niego liczyć osoba, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz z którą/której po dniu 15 marca 2020 r.:

• pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub
• umowa o pracę uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta.

Przy czym dodatek solidarnościowy przysługuje, o ile osoba uprawniona nie podlega:

• ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
• ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

z zastrzeżeniem dotyczącym bezrobotnych, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz osób, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny.

Wymagane warunki osoba uprawniona powinna spełniać przez okres pobierania dodatku solidarnościowego, począwszy od dnia nabycia prawa do tego dodatku.

Wysokość i okres należnego dodatku

Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej w wysokości 1.400 zł za miesiąc kalendarzowy, za okres nie dłuższy niż od dnia 1 czerwca 2020 r. do dnia 31 sierpnia 2020 r. Świadczenie to może być przyznane nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do tego świadczenia. Aby otrzymać dodatek solidarnościowy za wszystkie 3 miesiące, wniosek o jego przyznanie należało złożyć do dnia 30 czerwca 2020 r. Wystąpienie o jego przyznanie w lipcu 2020 r. skutkować będzie nabyciem do niego uprawnień nie wcześniej niż od 1 lipca 2020 r.

Uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nie są przeszkodą w uzyskaniu dodatku solidarnościowego, co jednak nie oznacza, że można pobierać jednocześnie oba świadczenia. W przypadku jednak pobrania ww. zasiłku lub stypendium, w miesiącu złożenia wniosku o dodatek solidarnościowy, dodatek wypłacany jest za ten miesiąc w kwocie pomniejszonej o wypłaconą kwotę tego zasiłku lub stypendium.

Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określić dłuższy okres przysługiwania dodatku solidarnościowego, biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy oraz możliwość znalezienia nowego zatrudnienia przez osoby, które utraciły zatrudnienie w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19.

Wnioski on-line do ZUS

Ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na wniosek osoby uprawnionej, złożony do ZUS, nie później niż do dnia 31 sierpnia 2020 r., wyłącznie za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS w systemie teleinformatycznym.

Informację o przyznaniu prawa do dodatku solidarnościowego ZUS udostępnia na profilu informacyjnym osoby uprawnionej, utworzonym w systemie teleinformatycznym ZUS.

Natomiast odmowa przyznania prawa do dodatku solidarnościowego następuje w drodze decyzji, od której wnioskodawcy przysługuje prawo odwołania.

Wypłata dodatku

ZUS wypłaca dodatek solidarnościowy:

• w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania,
• w terminach miesięcznych,
• w formie bezgotówkowej na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy.

Z kwoty tego świadczenia nie dokonuje się potrąceń i egzekucji. Nie podlega ona również opodatkowaniu.

Z tytułu pobierania dodatku solidarnościowego osoba uprawniona podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia, w całości finansowanych z budżetu państwa, stanowi wypłacona kwota dodatku.

ZUS, będący płatnikiem ww. składek, zobowiązany jest dokonać zgłoszeń do ubezpieczeń i wyrejestrowania z tych ubezpieczeń, a także rozliczania i opłacania składek na te ubezpieczenia, w terminie do dnia 31 grudnia 2020 r.

Dodatek solidarnościowy a uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych

1.    W przypadku nabycia prawa do dodatku solidarnościowego, prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, z mocy prawa ulega zawieszeniu na okres od dnia nabycia prawa do dodatku solidarnościowego do dnia jego utraty. Za okres zawieszenia prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium świadczenia te nie są wypłacane.

2.    Nabycie prawa do dodatku solidarnościowego nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego.

3.    Okresu pobierania dodatku solidarnościowego nie wlicza się do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia.

4.    W przypadku pobrania ww. zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium, w miesiącu złożenia wniosku o dodatek solidarnościowy, dodatek wypłacany jest za ten miesiąc w kwocie pomniejszonej o wypłaconą kwotę tego zasiłku lub stypendium.

5.    Zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium, wypłacone za okres, za który został wypłacony dodatek solidarnościowy, z zastrzeżeniem jak wyżej, stanowi nienależnie pobrane świadczenie pieniężne.

6.    Osoba uprawniona, posiadająca status bezrobotnego, powinna niezwłocznie poinformować właściwy powiatowy urząd pracy o przyznaniu dodatku solidarnościowego.