Przedsiębiorcy z wyższą składką zdrowotną

Rząd w przedstawionym planie oparł strategię społeczno-gospodarczą na najbliższe lata na pięciu filarach. Podczas pandemii to system ochrony zdrowia stał najważniejszy.

Elementami Polskiego Ładu stały się zatem podwyższone koszty uzyskania przychodu i minimalna ryczałtowa składka zdrowotna dla osób prowadzących działalność.

Kolejnym z filarów PŁ są rozwiązania podatkowe. Podniesiona ma zostać do 30 tys. zł kwota wolna i likwidacja odliczenia składki zdrowotnej od PIT, ma też być wprowadzone jej proporcjonalne naliczanie od dochodu dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Reforma ma być neutralna, a zatem nieodczuwalna, dla osób z dochodami między 6 tys. a 10,5 tys. zł brutto.

W przypadku składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą, ma zostać wprowadzona minimalna składka płacona bez względu na to, czy dochód jest osiągany, czy nie. Prawdopodobnie jej wysokość będzie na poziomie obecnego ryczałtu. Dla osiągających dochody składka ta ma być 9-procentowa.

Na zmianach podatkowo-składkowych ma skorzystać 18 mln osób. Można też zauważyć, że ok. 60 proc. jednoosobowych działalności gospodarczych straci. W przypadku umów o pracę ponad 10 proc. osób dołoży się do nowego systemu, a dla jednej piątej zmiany będą neutralne.

W obszarze zdrowia Polski Ład zapowiada więcej pieniędzy, profilaktykę, SMS-y do pacjenta oraz nocny triaż. Główną zapowiedzią jest z jednej strony przyspieszenie wzrostu nakładów na zdrowie w wysokości 6 % PKB w 2023 r., z drugiej – obietnica 7 %. do 2027 r.

Finansowanie ma być zwiększone m.in. dzięki nowej polityce podatkowej. Więcej na zdrowie będą płacić przedsiębiorcy, a składki zdrowotnej nie będzie już można odliczyć od podatku. Co za te pieniądze? Tu obietnice nie są ani rewolucyjne, ani nowe. Bezpośrednio dla pacjentów pojawia się oferta profilaktyki dla osób 40 plus – pakiet badań diagnostycznych, dzięki któremu będzie można wykryć cukrzycę. Kobiety będą mogły wykonać mammografię czy cytologię, a mężczyźni zbadać prostatę. Skierowania mają być dostępne na IKP po wypełnieniu ankiety. Kolejną zapowiedzią jest obietnica poprawy jakości opieki medycznej, którą ma gwarantować ustawa o jakości.

Szpitale mają działały na zasadzie trzech etapów kontaktu z pacjentem: wstępna diagnostyka i e-rejestracja pacjenta, sieci powiatowych ambulatoriów całodobowych, interwencji karetki ratownictwa medycznego i transportu na szpitalny oddział ratunkowy. Zatem teleporada przed wizytą w nagłych przypadkach miałaby być wprowadzona na stałe. Wygodą dla pacjentów ma być wprowadzenie zapisów na wizyty przez telefon i internet oraz SMS-y przypominające o wizytach, dzięki Centrum Obsługi Pacjenta – Pacjent.gov.pl. Zmniejszyć kolejki ma wcześniej zapowiadane zniesienie limitu do specjalistów. PiS zapowiada, że stworzy pakiet zachęt (kredytów i zwiększenia miejsc na studiach) dla nowych medyków oraz wzrost wynagrodzeń dla tych już pracujących. W Polski Ład jest także wpisana kontynuacja działania Krajowej Sieci Onkologicznej oraz stworzenie Krajowej Sieci Kardiologicznej.

Wprowadzenie kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 tys. zł, podniesienie progu w PIT z 85 tys. do 120 tys. zł i brak możliwości odliczenia części składki zdrowotnej od podatku, przy jednoczesnym odejściu od ryczałtowej formy tej składki dla osób prowadzących działalność gospodarczą i uzależnieniu jej od dochodu – to najważniejsze zmiany w systemie podatkowym.

Efekty, jakie mają przynieść, to m.in. faktyczne zwolnienie z podatku płacy minimalnej i emerytur w wysokości do 2,5 tys. zł. Mniejsze podatki zapłacą ci, którzy zarabiają do 6 tys. zł brutto miesięcznie. Osoba zarabiająca np. 2,5 tys. miesięcznie zyska w ciągu roku prawie 1,9 tys. zł. Z kolei pracownik z pensją 4 tys. zł zyska na tym rozwiązaniu ponad 900 zł w ciągu roku. Dla osób zarabiających powyżej 6 tys. zł nowy system oznaczałby już, że zapłacą więcej, ale reforma ma być neutralna dla osób z dochodami między 6 tys. a 10 tys. zł brutto, dzięki specjalnej uldze, polegającej na podwyższeniu kosztów uzyskania przychodów dla osób o takich zarobkach. Wyraźnie stracą zarabiający powyżej 13 tys. zł brutto, czyli osoby na etatach z wysokimi zarobkami.

Na pewno znacznie wyższe podatki będą też płacić osoby uzyskujące wysokie dochody z działalności gospodarczych. Szacuje się, że jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) z dochodem 12 tys. zł zapłacą ponad 5 tys. zł rocznie więcej niż dziś, a ci z dochodem 20 tys. zł ponad 14 tys. zł więcej.

Zniesienie odliczenia składki zdrowotnej w PIT oznacza, że dla „liniowców” obciążenie PIT i składka zdrowotna wzrosną z ponad 19% do 28%.

W Polskim Ładzie znalazło się także pełne oskładkowanie umów o pracę z „perspektywą wprowadzenia jednego kontraktu na pracę” oraz likwidacja luki w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. W dużych firmach będzie można otrzymać informację o zarobkach na podobnych stanowiskach.

W kwestiach mieszkaniowych PiS również zapowiedział małą rewolucję w zakresie i urbanistycznym i finansowym. Mają być wprowadzone przepisy umożliwiające budowanie domów do 70 mkw. bez pozwolenia, kierownika i książki budowy, a jedynie na podstawie zgłoszenia.

Z drugiej strony propozycja rodzi obawy m.in. wśród samorządowców o to, czy nie wzmocni to procesu niekontrolowanego rozlewania się miast i urbanistycznego chaosu.

W obszarze finansowym najważniejsza zmiana to program Mieszkanie bez wkładu własnego, z którego rocznie miałoby skorzystać ok. 80 tys. rodzin. Państwo ma gwarantować do 100 tys. zł wkładu własnego dla biorących kredyt lub oferować dofinansowanie w wysokości do 160 tys. zł (dla osób korzystających z mieszkalnictwa społecznego i rodzin wielodzietnych). Instrument będzie skierowany do osób od 20. do 40. roku życia. Wysokość wsparcia będzie uzależniona od liczby dzieci w rodzinie. To 20 tys. zł w przypadku drugiego dziecka, 60 tys. zł przy trzecim oraz 20 tys. zł za każde kolejne. Aby zmniejszyć ryzyko wzrostu cen, zostanie wprowadzony poziom ceny maksymalnej za 1 mkw. nieruchomości, która będzie kwalifikować się do programu.

W kwestiach polityki społecznej pojawiły się dwa główne kierunki wsparcia. Jeden to rodziny z dziećmi, drugi to seniorzy.

W polityce rodzinnej najważniejsza zmiana to kapitał opiekuńczy. Jest rodzajem bonusowego 500 plus, bo oznacza wypłatę 12 tys. zł między 12. a 36. miesiącem, gdy urodzi się kolejne dziecko. Rodzice będą mogli zdecydować, czy chcą wypłaty po 1000 zł miesięcznie przez rok, czy po 500 zł miesięcznie przez dwa lata. Głównym celem tego rozwiązania jest wsparcie w opiece nad dzieckiem, zanim będzie można je posłać do przedszkola. Ma to zachęcać do rodzenia drugich i kolejnych dzieci.

Koszt tego rozwiązania to 1 mld zł w pierwszym roku, a w kolejnym – 3 mld zł.

Jednocześnie ma być rozbudowywana baza miejsc opieki nad dziećmi do lat 3, stąd propozycja dotacji dla każdej gminy, która będzie chciała wybudować żłobek. Pojawiła się także propozycja uelastycznienia prawa pracy dla rodziców najmniejszych dzieci, jeśli nie będą mieli dostępu do instytucji opiekuńczych.

Pracodawca będzie zobowiązany zgodzić się na wykorzystanie przynajmniej jednego z trzech instrumentów: świadczenia pracy w formie telepracy bądź pracy zdalnej, pracy w zmniejszonym wymiarze godzin lub przesunięcia godzin rozpoczynania i kończenia pracy.

W Polskim Ładzie jest także propozycja, aby małżonkowie mogli rozliczać się wspólnie podatkowo już za rok, w którym wzięli ślub.

W przypadku seniorów największe znaczenie będzie miała nowa kwota wolna, bo to oznacza, że większość z nich nie będzie płaciła podatku wcale. Będzie to dotyczyło wszystkich w KRUS (ponad milion rencistów i emerytów) oraz przeważającej większości tych z ZUS. Jak pokazują dane zakładu, po ostatniej waloryzacji, do 2600 zł (ZUS pokazuje przedziały dochodowe co 200 zł, nie ma wyodrębnionej grupy do 2,5 tys. osób) mieści się 69% emerytów. Dzięki nowej kwocie wolnej podatku nie zapłaci wcale prawie 46 proc. mężczyzn, ale aż ponad 80 proc. kobiet.

Osoby, które nie przejdą na emeryturę mimo osiągnięcia wieku emerytalnego, nie będą płaciły PIT od swoich zarobków. Bonus będzie podwójny – oprócz zerowego PIT systemowo oznacza to wyższa świadczenie o ok. 8 proc. za każdy rok niepobierania emerytury.

Osoby 55 plus będą mogły zmniejszyć maksymalny wymiar czasu pracy.

Obóz rządzący zapowiada m.in. przygotowanie projektu ustawy, który ma uwolnić wiejską działalność gospodarczą, chce również ustawowo wzmocnić prawną ochronę gospodarstw rodzinnych.

Pojawi się definicja takiego gospodarstwa, a celem będzie m.in. ograniczenie problemów spadkowych, zniknie także konieczność sprzedaży gospodarstwa przed przejściem na emeryturę oraz pojawi się pierwszeństwo dla gospodarstw rodzinnych w korzystaniu z programów wsparcia. Na liście pomysłów dla wsi jest również liberalizacja rolniczego handlu detalicznego. Rolnicy mają też zostać beneficjentami cyfryzacji, która pozwoli im załatwić online takie sprawy jak np. wnioski o dopłaty. Ma się także pojawić kodeks rolny, który ureguluje zasady i podstawowe prawa dotyczące gospodarowania rolnego. Wprowadzone mają też być ułatwienia dla prowadzenia i rozwijania rolniczej spółdzielczości.

W Polskim Ładzie wymieniono także wiele inwestycji infrastrukturalnych. Mają pozwolić na stworzenie 500 tys. miejsc pracy, a źródłem finansowania mają być pieniądze z UE. Na liście zadań znalazły się m.in. 2 tys. km nowych dróg ekspresowych i autostrad, 100 mostów, modernizacja 50 tys. km dróg czy modernizacja 15 tys. km infrastruktury kolejowej. Zapowiedziane zostało także wsparcie modernizacji 3,6 tys. boisk, centrów sportowych czy ogólnodostępnej infrastruktury fitness, zwiększenie do 80 proc. dofinansowania na budowę prawie 300 sal gimnastycznych i 100 basenów w gminach, które nie posiadają takich obiektów.

Mają się także znaleźć pieniądze na wymianę taboru w transporcie publicznym w kierunku nisko- lub zeroemisyjnych pojazdów. W planie inwestycyjnym zakładane są także pieniądze na remont i doposażenie 700 małych oddziałów szpitalnych rocznie i 200 większych, czy budowa żłobków dla 10 tys. dzieci, setki przedszkoli, ponad 4 tys. świetlic oraz remonty ok. 4 tys. szkół.