Ze stratą mamy do czynienia w sytuacji, gdy na koniec roku podatkowego koszty przewyższają przechody z danego źródła.

Dochód uzyskany z danego źródła przychodów można obniżyć o wysokość straty z danego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.

Można odliczyć stratę z takich źródeł przychodów jak:

• działalności gospodarczej,
• najmu, dzierżawy,
• odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółkach,
• odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
• odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
• tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
• tytułu objęcia wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Natomiast nie ma możliwości odliczenia strat poniesionych:

• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego;
• z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów;
• z odpłatnego zbycia rzeczy;
• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przez okres pięciu następnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych: księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Stratę można odliczyć w roku podatkowym, w którym wystąpił dochód do opodatkowania z tego samego źródła przychodu, z którego w roku (latach) ubiegłym została poniesiona strata. Jeżeli w danym roku podatkowym, za który sporządzasz właśnie rozliczenie także wystąpiła strata, takie odliczenie nie będzie możliwie. Jeśli zatem wystąpi sytuacja, gdy w każdym z pięciu kolejnych lat nie wystąpił dochód, poprzedniej straty nie można odliczyć w ogóle.

Zawieszenie działalności nie wpływa na przerwanie biegu pięcioletniego terminu odliczenia straty.

Do 2018 r. obowiązywała zasada, że można ją odliczyć w dowolnej proporcji jaką sobie ustalimy, maksymalnie przez 5 lat, jednakże w kwocie nie większej niż 50% kwoty poniesionej straty w jednym roku podatkowym.

Od 2019 r. podatnik ma dwie możliwości odliczenia straty:

1. może jak dotychczas o wysokość straty z danego źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty,
2. obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł - nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Jednorazowe rozliczenie straty do 5 mln zł stosuje się do strat za lata podatkowe, które rozpoczynają się po 31 grudnia 2018 r.

Zasady te nie dotyczą strat:

• z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, prawa wieczystego użytkowania gruntów,
• z odpłatnego zbycia walut wirtualnych,
• z niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30da,
• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego.

Jeżeli w tym czasie zmieni się formę opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, może obniżyć przychód o wysokość straty, która nie została odliczona od dochodu.

Przy rozliczaniu straty należy przestrzegać zasady, że strata z danego źródła przychodu może być odliczona jedynie z dochodów z tego samego źródła.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje, czy stratę z lat ubiegłych należy rozliczać dopiero w zeznaniu rocznym, czy też możliwe będzie pomniejszanie dochodu już w bieżących miesięcy. W przypadku, gdy podatnik pomimo dokonywania odliczenia części straty z lat ubiegłych w trakcie roku podatkowego z dochodu bieżącego (zaliczkowo), w ostatecznym rozliczeniu za ten rok podatkowy nie osiągnął dochodu, lecz stratę, w związku z czym nie będzie mógł skorzystać z odliczenia, nie traci kwoty straty, którą „zaliczkowo” odliczył. Kwota ta może być bowiem odliczona w kolejnych latach podatkowych.

Podejmując decyzję o stosowaniu odliczenia starty już bieżących odliczeniach (zaliczkach), nie możesz przewidzieć jak zakończy się dany rok podatkowy i czy wystąpi dochód, by takową móc odliczyć. Jeżeli więc zdarzy się, że dochód nie wystąpi, nie musisz korygować odliczonych w trakcie roku zaliczek, po prostu nie dokonujesz w zeznaniu rocznym odliczeń, bowiem odliczenie nie może powiększyć starty bieżącego roku.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem możliwe będzie także w sytuacji, gdy jedno z małżonków poniosło stratę, jednakże w takim wypadku odliczenie starty nie będzie możliwe, bowiem od dochodu współmałżonka nie będzie można odjąć straty poniesionej drugiego.

Kwotę odliczonej w roku podatkowym straty wykazuje się w zeznaniu podatkowym PIT-36 lub deklaracji PIT 36L lub w deklaracji PIT-28 lub w deklaracji PIT-38 w zależności od źródła poniesionej straty.