Minimalny podatek dochodowy CIT

Od stycznia 2024 roku, obowiązywać będzie tzw. minimalny podatek dochodowy od osób prawnych nazywany ustawowo podatkiem od spółek. Nie należy go w żaden sposób utożsamiać z podatkiem od przychodów z budynków.

Jest to zupełnie nowy rodzaj zobowiązania podatkowego po stronie podatników podatku dochodowego od osób prawnych.

Nowy podatek od spółek miał być adresowany z reguły do dużych przedsiębiorstw, korporacji i innych podmiotów o znacznym rozmiarze i szerszym niż w obrębie terytorium RP zasięgu oddziaływania.

Podatek od spółek dotyczy:

·         podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP, przez co podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,

·         podatkowych grup kapitałowych,

·         podatników prowadzących działalność poprzez położony na terytorium RP zagraniczny zakład, czyli podatników, którzy nie mają na terytorium RP siedziby lub zarządu, przez co podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium RP.

Zasięg podatku od spółek dotyczy więc niemal wszystkich podatników podatku dochodowego od osób prawnych (poza ustawowo wyłączonymi, o czym mowa w dalszej części publikacji) charakteryzujących się poniższymi cechami:

·         ponieśli stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo

·         osiągnęli udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych, w wysokości nie większej niż 2%.

Podatnikami podatku od spółek będą zatem podatnicy, którzy osiągną stratę podatkową ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe albo o niskim udziale dochodów w przychodach innych niż z zysków kapitałowych.

Minimalny podatek będzie podlegał specjalnej formie jego wyliczania (m.in. wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu środków trwałych, wyłączenie z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, wyłączenie wartości podatku akcyzowego).

Obliczenie straty dla celów obliczenia podatku od spółek nie oznacza jedynie jej identyfikacji w księgach spółek. Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach prawodawca każe nie uwzględniać:

·         wydatków na nabycie środków trwałych,

·         przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio lub pośrednio związanych z tymi przychodami odpowiednio osiągniętych albo poniesionych w związku z daną transakcją (szczegóły w poniższej tabeli).

Wyłączenia przychodów i kosztów dla celów ustalania straty oraz udziałów dochodów w przychodach dla obliczenia podatku od spółek

Osiągnięte przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów bezpośrednio lub pośrednio związane z tymi przychodami w związku realizacją transakcji, gdy:

·         nabycia środków trwałych,

·         cena lub sposób określenia ceny przedmiotu transakcji wynika z przepisów ustaw lub wydanych na ich podstawie aktów normatywnych,

·         wytworzenia środków trwałych,

·         podatnik w roku podatkowym:

o   poniósł stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych z transakcji albo

o   osiągnął udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych wynikający z takiej transakcji – w wysokości nie większej niż 2%, przy czym obliczenia straty i udziału dochodów w przychodach dokonuje się odrębnie dla transakcji tego samego rodzaju,

·         ulepszenia środków trwałych,

·         środków trwałych, których nabycie, wytworzenie lub ulepszenie ujęte jest w księgach podatnika jako odpisy amortyzacyjne.

Podatek od spółek w określonych przypadkach nie będzie obowiązywał wszystkich podatników – nie będzie dotyczył podatników rozpoczynających w danym roku działalność gospodarczą, nie obejmie przedsiębiorstw finansowych.

Podatku od spółek nie zapłacą również podatnicy, którzy w roku podatkowym większość przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągnęli w związku z eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych lub wydobywaniem kopalin, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach.

Stawka minimalnego podatku dochodowego wynosi 10% od podstawy opodatkowania. Warto zauważyć, że na podstawę opodatkowania składają się 4 główne kategorie:

·         przychody z zysków innych niż kapitałowe,

·         część kosztów finansowania dłużnego na rzecz podmiotów powiązanych,

·         odroczony podatek dochodowy wynikający z kwoty amortyzacji wartości niematerialnej i prawnej,

·         niektóre koszty usług niematerialnych.

Podstawę opodatkowania podatkiem od spółek stanowi suma kwoty określonych przychodów, kosztów finansowania dłużnego, wartości odroczonego podatku dochodowego i pozostałych kosztów, takich jak m.in. usługi doradcze, reklamowe, ubezpieczeniowe i inne.

Należy zaznaczyć, że podstawa opodatkowania może podlegać pomniejszeniu o:

·         wartość odliczeń zmniejszających w roku podatkowym podstawę opodatkowania z wyłączeniem pomniejszeń o nieuregulowane przez odbiorcę wierzytelności,

·         wartość dochodów zwolnionych z podatku dochodowego CIT u podatnika, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień z tego podatku.

Ponadto podatnicy podatku dochodowego CIT będą mogli odliczyć wartość zapłaconego minimalnego podatku dochodowego od obliczonego i wykazanego w zeznaniu rocznym podatku dochodowego CIT. Odliczenia będą mogli dokonać w ciągu 3 kolejnych lat po roku, w którym nastąpiła wpłata minimalnego podatku dochodowego.

Nigdzie w ustawie prawodawca nie określił terminu płatności podatku od spółek. Nie wiadomo, czy powinien on być płatny w momencie obliczania zaliczki na podatek dochodowy CIT. Wobec tego wydaje się, że będzie to podatek do rozliczenia i zapłaty po raz pierwszy za 2024 rok w terminie złożenia rocznego zeznania za 2024 rok.

Prawodawca, wprowadzając podatek od spółek, miał na celu opodatkowanie dużych podmiotów także z udziałem kapitału zagranicznego, które mają możliwość opodatkowania większej części zysków poza terytorium RP, czyli według prawa podatkowego innego kraju.

Innym zamiarem były znaczne transfery nieopodatkowanych zysków poza polski system podatkowy. Niemniej należy podkreślić, że podatek od spółek dosięgnie również i małe podmioty, które pomimo uzyskiwania przychodów (niezbędnych do minimalnego funkcjonowania w aktualnych warunkach biznesowych) ponoszą niemałą stratę i nie rokują na przedsiębiorstwo, które pomimo ponoszenia straty posiada korzystne otoczenie gospodarczo-partnerskie.