Z początkiem 2024 r. wchodzą w życie przepisy regulujące tzw. podatek minimalny. Uzasadnieniem dla jego wprowadzenia miało być ograniczenie zjawiska praktyk optymalizacyjnych, w tym m.in. wieloletniego wykazywania straty podatkowej, która przez swoją powtarzalność mogła nosić cechy sztuczności i pozorności.

Miał on w założeniu obejmować zastosowaniem podmioty o złożonej strukturze właścicielskiej, korporacje i inne podmioty o znacznym rozmiarze. Dla podatników dopiero rozpoczynających prowadzenie działalności (tj. start-upy, nowopowstałe spółki czy dla podatników z prostą strukturą właścicielską) wprowadzenie podatku minimalnego miało pozostać neutralne. Celem jego wprowadzenia jest uszczelnienie systemu podatkowego oraz ograniczenie chęci przerzucania dochodów z polskich spółek do jurysdykcji o korzystniejszym reżimie opodatkowania.

Na mocy art. 38ec ustawy o CIT moment wejścia w życie podatku minimalnego uległ zawieszeniu aż do 1 stycznia 2024 r.

Podatek minimalny obejmuje:

1. podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium RP, przez co podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
2. podatkowe grupy kapitałowe,
3. podatników prowadzących działalność poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład

- którzy z działalności operacyjnej za dany rok podatkowy ponieśli stratę albo u których udział dochodu w przychodach nie przekroczył wysokości 2%.

Art. 24ca ust. 2 Ustawy o CIT ogranicza krąg podmiotów objętych opodatkowaniem. Zgodnie z nim przepisów o podatku minimalnym nie stosuje się między innymi (choć nie wyłącznie) do podatników:

1. którzy rozpoczęli działalność oraz w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym;
2. będących przedsiębiorstwami finansowymi;
3. jeżeli w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy;
4. których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada:
   1. bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
   2. innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
5. wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli:
   1. rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz
   2. obliczony za rok podatkowy udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2% - przy czym przy ustalaniu warunków, o których mowa w lit. a i b, uwzględnia się wszystkie spółki z grupy będące podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1, lub należące do podatkowej grupy kapitałowej;
6. będących małymi podatnikami.

Oprócz wyłączeń podmiotowych, ustawodawca przewidział również wyłączenia przedmiotowe wymagające indywidualnej analizy.

Stawka minimalnego podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 10% podstawy opodatkowania. Ustalenie podstawy opodatkowania wymaga odrębnych analiz w oparciu o wymogi wskazane w treści art. 24ca Ustawy o CIT. Podatek jest płatny wraz z rocznym zeznaniem podatkowym. Kwotę minimalnego podatku dochodowego podlegającą wpłacie pomniejsza się o należny za ten sam rok podatkowy podatek obliczony na zasadach ogólnych. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym za kolejno następujące po sobie 3 lata podatkowe następujące bezpośrednio po roku, za który podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy.