Od dłuższego czasu ZUS kontroluje zawarte umowy o dzieło. Bada, czy praca wykonywana na jej podstawie faktycznie nosi znamiona dzieła, czy odpowiada umowie zlecenia. Jeśli uzna ją za umowę zlecenia, skutkiem tego będzie objęcie wykonawcy obowiązkiem ubezpieczeń w ZUS i wymierzenie składek. W konsekwencji podmiot zlecający zobowiązany będzie sporządzić i przekazać za taką osobę odpowiednie dokumenty do ZUS, a także opłacić zaległe składki. Umowa o dzieło czy zlecenia? Z przepisów wynika, że zakresy odpowiedzialności w umowie o dzieło i zlecenia są inne. Przyjmujący zamówienie w umowie zlecenia (umowie o świadczenie usług) nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności, a tylko zobowiązanie starannego działania, podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło niewątpliwie jest odpowiedzialnością za rezultat. Ubezpieczenia w ZUS. Ustawodawca nie wskazał we właściwych przepisach obowiązku ubezpieczeń (społecznych i zdrowotnego) w ZUS przy wykonywaniu samodzielnej umowy o dzieło. Zatem zawarcie takiej umowy nie wiąże się z obowiązkiem opłacania z tego tytułu składek do ZUS. Wyjątkiem od tej zasady jest umowa o dzieło zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz. Wówczas wykonawca dzieła podlega obowiązkowi ubezpieczeń w ZUS. Osoba wykonująca umowę zlecenia podlega natomiast obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Niekiedy po spełnieniu określonych warunków obligatoryjne może być dla zleceniobiorcy tylko ubezpieczenie zdrowotne. Tak jest wtedy, gdy wykonawca umowy posiada już inny tytuł do ubezpieczeń. Jasnym jest zatem, że zawarcie umowy o dzieło jest korzystniejsze pod względem finansowym od umowy zlecenia. Kontrole prowadzone przez ZUS. Jeżeli ZUS stwierdzi (w czasie prowadzonej kontroli lub postępowania wyjaśniającego), że umowa o dzieło została zawarta dla pozoru albo w celu obejścia prawa, wówczas uznaje ją za nieważną i zmienia jej kwalifikację prawną na umowę zlecenia. Skutki uznania dzieła za zlecenie Konsekwencją uznania umowy o dzieło za umowę zlecenia jest objęcie zleceniobiorcy obowiązkiem ubezpieczeń. To obliguje jednocześnie zleceniodawcę do zgłoszenia takiej osoby do obowiązkowych ubezpieczeń w tym ZUS. Ponadto zleceniodawca, za każdy miesiąc wykonywania pracy na zleceniu, musi przekazać za zleceniobiorcę do ZUS odpowiednie dokumenty rozliczeniowe z naliczonymi w nich składkami ubezpieczeniowymi. Po ich sporządzeniu i przekazaniu do organu rentowego na koncie płatnika składek powstanie niedopłata z tytułu składek, którą trzeba uregulować. Zleceniodawca może jednak zwrócić się do zleceniobiorcy z roszczeniem o opłacenie składek w części przez niego finansowanej. Dodatkowo od opłaconych po terminie składek należne są od płatnika odsetki za zwłokę.