Premier Morawiecki potwierdził, że 2,5 mln Polaków od nowego roku zamieni użytkowanie wieczyste na własność. Rada Ministrów przyjęła już projekt ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności gruntów. Projekt przygotowany przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju wzmacnia prawa osób zamieszkującym na gruntach publicznych oddanych w użytkowanie wieczyste. Projekt skierowany zostanie do prac w Sejmie.

Korzyścią dla właścicieli lokali będzie przewidywalność wysokości opłat przekształceniowych, które zastąpią zmienne opłaty z tytułu użytkowania wieczystego.

Ustawa ta ma rozwiązać problemy z przekształcaniem udziałów w prawie użytkowania wieczystego, związanych z odrębną własnością lokali w udziały w prawie własności gruntu, w przypadku zabudowy nieruchomości budynkami wielolokalowymi na cele mieszkaniowe.

Oczekiwanym efektem ustawy jest wzmocnienie poczucia stabilizacji prawnej osób zamieszkujących na gruntach publicznych poprzez przekazanie tym osobom najsilniejszego prawa do gruntu, na którym mieszkają i gospodarują. Nastąpi stopniowa likwidacja użytkowania wieczystego na gruntach zabudowanych na cele mieszkaniowe.

Ustawowe przekształcenie prawa do gruntu wyeliminuje dodatkowe koszty związane z postępowaniem sądowym.

Rozwiązania mają charakter kompleksowy - objęcie wszystkich użytkowników wieczystych gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi wraz z towarzyszącym i obiektami umożliwiającymi prawidłowe korzystanie z nieruchomości na cele mieszkaniowe.

Ustawa zakłada odpłatność na poziomie zapewniającym właścicielom gruntów dochody porównywalne do wynikających z dotychczasowego systemu opłat za przekształcenie praw użytkowania wieczystego, a także zapewnienie waloryzacji opłat po przekształceniu.

W przyszłości trudniejsze będzie powstawanie współużytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe poprzez tzw. „opóźnione” przekształcenie z dniem oddania budynku do użytkowania oraz znaczące ograniczenie przypadków ustanawiania nowych praw użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe.

Przekształcenie będzie dotyczyć zarówno gruntów znajdujących się we władaniu samorządów jak i bezpośrednio Skarbu Państwa (Agencji Nieruchomości Rolnych, Agencji Mienia Wojskowego, Zarządu Zasobów Mieszkaniowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji).

Prawo do uzyskania pełnej własności gruntów ma przysługiwać osobom fizycznym bezpośrednio lub pośrednio. W pierwszym przypadku tym osobom, które na nieruchomości objętej uwłaszczeniem (gruncie, budynku, lokalu mieszkalnym, garażu, miejscu postojowym) nie prowadzą działalności gospodarczej. W drugim - za pośrednictwem osób fizycznych lub prawnych, które zabudowały grunty wielolokalowymi budynkami mieszkalnymi, w odniesieniu do udziałów w gruncie, na którym są te budynki, garaże lub miejsca postojowe.

Nie trzeba będzie czynności tej dokumentować w formie aktu notarialnego i czekać w kolejce do notariusza. Podstawą do dokonania zmiany statusu prawnego gruntów w księgach wieczystych będzie specjalne zaświadczenie, wydawane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta - w przypadku gruntów stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego, a w przypadku nieruchomości należących do Skarbu Państwa - przez starostę powiatu albo administratora agencji czy zarządu. Takie zaświadczenie będzie jedynym dokumentem, na podstawie którego sąd w księgach wieczystych zamieni użytkowanie wieczyste na własność, co ważne - nie pobierając za to żadnej opłaty sądowej.

Z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, właściciel będzie ponosił roczną opłatę przekształceniową na rzecz dotychczasowego właściciela nieruchomości. Opłata ta będzie w wysokości rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste obowiązującej na dzień 1 stycznia 2017 r. Wnosić się ją będzie przez 20 lat, liczonych od 1 stycznia 2018 r. Wysokość opłaty nie będzie jednak podwyższana.

Przyszły właściciel, który zdecyduje się wnieść opłatę w pełnej wysokości, uzyska bonifikatę w wysokości 50 proc. należności, ale ostateczna decyzja w tej sprawie będzie w gestii samorządów. Z tego uprawnienia można będzie skorzystać w dowolnym momencie, np. płacąc w latach 2018-2020 opłatę roczną, a w 2021 r. (lub dowolnie innym, pozostającym do końca 20-letniego okresu spłaty) w całości resztę pozostałych „rat” rocznych.