Jednolity Plik Kontrolny (JPK) to zbiór danych, generowany z systemów informatycznych podmiotu gospodarczego (przez bezpośredni eksport danych), który zawiera informacje o operacjach gospodarczych za dany okres.

JPK posiada układ i format (schemat XML), który umożliwia jego łatwe przetwarzanie.

JPK na żądanie obejmuje 6 struktur:

• księgi rachunkowe – JPK_KR,
• wyciąg bankowy – JPK_WB,
• magazyn – JPK_MAG,
• faktury VAT – JPK_FA,
• podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR,
• ewidencja przychodów – JPK_EWP.

Od 1 lipca 2018 r. wszyscy podatnicy, którzy prowadzą księgi podatkowe i wytwarzają dowody księgowe w formie elektronicznej, przekazują struktury JPK na żądanie organów podatkowych w trakcie postępowania podatkowego, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej.

Do 30 czerwca 2018 r. obowiązek ten dotyczy wyłącznie dużych przedsiębiorców.

Organ podatkowy może żądać przekazania JPK w ramach:

• kontroli podatkowej,
• czynności sprawdzających,
• kontroli celno-skarbowej,
• postępowania podatkowego.

Organ podatkowy może żądać JPK:

• od podatnika,
• od kontrahenta, jeżeli prowadzi on księgi podatkowe w formie elektronicznej.

Jeżeli organ podatkowy, w toku postępowania podatkowego, czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej zażąda przekazania jednej/kilku z ww. struktur JPK, będzie nie mniej niż 3 dni na ich przekazanie. Dokładny termin będzie określony w wezwaniu.

W uzasadnionych przypadkach (np. duża ilość danych, nieobecność osoby odpowiedzialnej) można zwrócić się do organu podatkowego o wydłużenie tego terminu. Pozwoli to na uniknięcie konsekwencji w przypadku niedostarczenia plików w wyznaczonym terminie.

Struktury JPK na żądanie są wykorzystywane w czynnościach sprawdzających, postępowaniu podatkowym lub kontroli podatkowej i celno-skarbowej. W ramach tych procedur podatnicy przekazują księgi podatkowe i dowody księgowe, które nie podlegają korektom.

Z tego powodu cel złożenia struktur JPK na żądanie jest zawsze określony jako "Złożenie po raz pierwszy" (zawsze z wartością „1").

Konsekwencje nieprzekazania JPK na żądanie

Sankcje finansowe

JPK na żądnie ma charakter informacji podatkowej, dlatego nieprzekazanie go w terminie może spowodować sankcje karno-skarbowe. W zależności od okoliczności może to być wykroczenie lub przestępstwo. Co wyznacza granicę między nimi? Po pierwsze wartość uszczuplenia należności podatkowej – jeżeli przekracza ona 10000 zł, jest to przestępstwo. Dodatkowo pod uwagę bierze się motywy działania sprawcy, stopień szkodliwości społecznej oraz sposób dokonania czynu.

W praktyce o kwalifikacji czynu jako przestępstwa skarbowego albo wykroczenia skarbowego może decydować to, czy przedsiębiorca całkowicie zlekceważył obowiązek przekazania danych w formacie JPK i nie podjął żadnych działań aby je przekazać bądź uchyla się od tego obowiązku, czy też podjął takie działania, ale nie zdążył przekazać JPK we wskazanym terminie.

Karą za wykroczenie skarbowe jest grzywna, określana kwotowo w przedziale od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. W 2018 r. jest to:

• od 210 zł do 4200 zł (kara nałożona mandatem),
• od 210 zł do 21 000 zł (kara nałożona nakazem sądu),
• od 210 zł do 42 000 zł (kara nałożona wyrokiem sądu).

Wysokość grzywny ustala się z uwzględnieniem sytuacji majątkowej, rodzinnej oraz możliwości zarobkowych sprawcy.

Karą za przestępstwo skarbowe jest grzywna, która może wynieść od 10 do 720 stawek dziennych. Minimalna stawka dzienna w 2018 r. wynosi od 70 zł do 28 000 zł, w zależności od dochodów, sytuacji rodzinnej i majątkowej sprawcy. Obecnie jest to:

• od 700 do 5 600 000 zł (kara wymierzona nakazem sądu),
• od 700 zł do 20 160 000 zł (kara wymierzona wyrokiem sądu).

Kara porządkowa

Jeśli przedsiębiorca nie udostępni JPK w wyznaczonym terminie (określonym w prawidłowym wezwaniu) może zostać ukarany (lub twój pełnomocnik) karą porządkową w wysokości do 2.800 zł. 

Kara porządkowa może zostać również nałożona na osobę, której zlecił prowadzenie lub przechowanie ksiąg podatkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach (np. biura rachunkowe).

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
• Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja Podatkowa oraz niektórych innych ustaw
• Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2016 r. w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane
• Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy