Jednym z rodzajów ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych jest rozłożenie podatku na raty. Przypadki i zasady ustalenia wysokości poszczególnej raty podatku

Rozłożenie podatku na raty z uwagi na ważny interes podatnika lub interes publiczny

Zgodnie z art. 67a § 1 pkt 1 i pkt 2 Ordynacji podatkowej organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:

•      odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;

•      odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.

Jak zatem widać, rozłożenie na raty może dotyczyć zarówno podatku, jak i zaległości podatkowej (czyli podatku po terminie płatności).

Decyzja w przedmiocie rozłożenia na raty zaległości podatkowej ma charakter decyzji uznaniowej. Wniosek podatnika o rozłożenie podatku na raty nie jest zatem wiążący dla organu podatkowego, ponieważ podejmuje on autonomiczną decyzję, czy w danym przypadku można mówić o ważnym interesie podatnika.

Jeżeli istnieją podnoszone przez skarżącego możliwości spłaty należności w ratach, to powinien on skrupulatnie je wykazać.

Liczba rat i ich wysokość z jednej strony muszą być możliwe do wykonania przez podatnika, a z drugiej – muszą prowadzić do możliwie szybkiego wykonania zobowiązania wobec Skarbu Państwa.

Rozłożenie na raty może obejmować zarówno podatek, jak i zaległość podatkową. W tym zakresie konieczny jest wniosek podatnik o rozłożenie na raty. Powinien być motywowany wystąpieniem ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego.

Jakie warunki należy spełnić aby możliwe było rozłożenie podatku na raty?

W zakresie metodologii ustalania wysokości rat podatku organ podatkowy ma pewną dowolność. Może kierować się wnioskiem podatnika (we wniosku o rozłożenie podatku na raty podatnik może bowiem wskazać, na ile rat chce rozłożyć podatek), aczkolwiek taki wniosek nie jest dla organu wiążący.

Liczba rat oraz ich wysokość powinna być dostosowana do możliwości płatniczych podatnika. Zastosowanie ulgi polegającej na rozłożeniu na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę powinno sprzyjać efektywnej realizacji zobowiązań.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia wydania decyzji o zastosowaniu ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej.

Z samej konstrukcji rozłożenia podatku na raty wynika, że muszą być co najmniej dwie raty podatku. Jednak żaden przepis Ordynacji podatkowej nie wskazuje, że muszą to one równe. Ponadto nie ma regulacji wskazujących, że raty muszą być płatne w cyklicznych okresach (np. co miesiąc czy co kwartał).

Przepisy Ordynacji podatkowej nie określają też okresu, częstotliwości ani wysokości rat, na jakie może zostać rozłożony podatek. W tym zakresie decyduje organ podatkowy przyznający ulgę, aczkolwiek powinien brać pod uwagę możliwości płatnicze podatnika wnioskującego o rozłożenie podatku na raty.

Wygaśnięcie decyzji a rozłożenie podatku na raty

W zakresie rozłożenia podatku na raty organ podatkowy orzeka w drodze decyzji podatkowej. Taka decyzja może jednak wygasnąć (co również jest stwierdzane w drodze decyzji), gdyż, w razie niedotrzymania terminu płatności którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa, następuje z mocy prawa wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej – w części dotyczącej raty niezapłaconej w terminie płatności.

Ponadto, w razie niedotrzymania terminu płatności 3 kolejnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa, następuje z mocy prawa wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty w zakresie wszystkich niezapłaconych rat.

Podsumowując, rozłożenie podatku na raty jest możliwe, ale musi wynikać ze złożonego przez podatnika wniosku umotywowanego ważnym interesem lub interesem publicznym. Nie ma w przepisach szczególnych wytycznych co do zasad rozkładania podatku na raty. W tym zakresie organ podatkowy powinien się kierować możliwościami finansowymi podatnika.