Można prowadzić działalność nierejestrową, jeżeli miesięczne przychody z działalności nie przekroczą:

od 1 lipca 2023 roku - 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.

Oznacza to, że od lipca br. próg przychodów, poniżej którego nie trzeba rejestrować działalności gospodarczej, wynosi 2700 zł brutto miesięcznie.

Działalność gospodarcza to działalność:

·         zorganizowana

·         mająca charakter zarobkowy

·         prowadzona w sposób ciągły

·         prowadzona we własnym imieniu.

Działalność nierejestrowa, nawet jeśli spełnia te cztery warunki, to ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą - żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana lub nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa osób fizycznych.

Taka działalność nie wymaga rejestracji firmy.

Można prowadzić działalność nierejestrową jeżeli:

miesięczne przychody z działalności nie przekroczą 2700 brutto oraz od w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywano działalności gospodarczej.

Można prowadzić działalność nierejestrową, nawet jeśli ma się zarejestrowaną firmę, ale jej działalność w ostatnich 60 miesiącach była zawieszona.

Co do zasady, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej liczone jest jak jej niewykonywanie.

Przepisy przewidują jeden wyjątek od wymogu niewykonywania działalności gospodarczej w ostatnich 60 miesiącach.

Osoba fizyczna może wykonywać działalność nierejestrową, nawet jeżeli pomiędzy 30 kwietnia 2013 roku a 29 kwietnia 2018 roku wykonywała działalność gospodarczą, pod warunkiem że:

pomiędzy 30 kwietnia 2017 roku a 29 kwietnia 2018 roku nie była wpisana do CEIDG

jej wpis do CEIDG został wykreślony przed 30 kwietnia 2017 roku.

W praktyce to oznacza, że jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce.

Należy zarejestrować firmę, nawet jeśli planujesz niewielkie przychody, gdy działalność:

·         wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej,

·         została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Działalność nierejestrową może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna.

Osoby niepełnoletnie mogą wykonywać działalność nierejestrową, ponieważ taka działalność - co do zasady – nie jest uzależniona od posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych.

Wykonując taką działalność niepełnoletni musi jednak pamiętać o ograniczeniach wynikających z jego wieku – osoby od 13. do 18. roku życia mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Oznacza to, że niepełnoletni nie może we własnym imieniu dokonywać czynności prawnych, które powodują powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. Przede wszystkim nie może samodzielnie zawierać umów ze swoimi kontrahentami na dostawę towarów czy sprzedaż produktów. Do zaciągania zobowiązań i rozporządzania swoim prawem, potrzebna mu będzie zgoda ustawowego przedstawiciela, najczęściej rodzica lub kuratora.

Osoba niepełnoletnia może dysponować dochodami uzyskanymi z tytułu działalności nierejestrowej bez zgody przedstawiciela ustawowego, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów postanowi inaczej.

Ważne! Rodzice dziecka sprawują zarząd nad jego majątkiem, ale muszą uzyskać zgodę dziecka oraz sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Taką czynnością jest na przykład kupno nieruchomości.

Działalność nierejestrowa osób niepełnoletnich może podlegać ograniczeniom lub być wyłączona, jeżeli przepisy określą, że osoba prowadzącą konkretną działalność musi być pełnoletnia. Takie ograniczenie lub wyłączenie musi być uregulowane w ustawie dotyczącej tej działalności.

Bezrobotni

Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie wykonuje działalności gospodarczej, ale uzyskuje przychody. Tymczasem jednym z warunków posiadania statusu bezrobotnego jest niewykonywanie innej pracy zarobkowej.

Zatem osoba bezrobotna, żeby zachować swój status, nie może prowadzić działalności nierejestrowej w oparciu o umowy cywilnoprawne, w tym umowy agencyjne, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o pomocy przy zbiorach. Zawarcie umowy tego typu spowoduje, że osoba bezrobotna będzie wykonywać inną prace zarobkową i utraci swój status.

W praktyce, jeśli działalność osoby bezrobotnej opiera się wyłącznie o umowy sprzedaży, to ta osoba może prowadzić działalność nierejestrową. W pozostałych przypadkach – już nie.

Urzędnicy

Ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie posiada własnej definicji działalności gospodarczej i nie odwołuje się w tym zakresie także do innych aktów prawnych.

Działalność nierejestrowa, ze względu na określony poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą - nie odnoszą się do niej przepisy ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. W związku z tym urzędnik może wykonywać działalność nierejestrową.

Rolnicy

Co do zasady osoby fizyczne będące rolnikami mogą prowadzić działalność nierejestrową. Podlegają jednak dodatkowym ograniczeniom: rolnicy wykonujący rodzaje działalności, do których nie stosuje się ustawy Prawo przedsiębiorców, nie mogą ich wykonywać w ramach działalności nierejestrowej.

Przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców nie stosuje się do:

·         działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,

·         wynajmowania przez rolników pokoi,

·         sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów,

·         wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego,

·         działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,

·         działalności prowadzonej przez koła gospodyń wiejskich.

Podsumowując rolnik może prowadzić działalność, która nie wchodząc w zakres działalności rolniczej, będzie działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców. W takim przypadku i jeżeli spełni warunki określone dla działalności nierejestrowej, działalność wykonywana przez rolnika ryczałtowego czy też rolnika vatowca, może być kwalifikowana jako działalność nierejestrowa.

Korzyści z działalności nierejestrowej:

·         nie trzeba zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS,

·         nie płaci się składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej,

·         jeśli wykonuje się umowę o świadczenie usług lub umowę zlecenie, podlega się ubezpieczeniom jako zleceniobiorca - podmiot zawierający umowę pełni wtedy obowiązki płatnika składek ZUS i powinien odprowadzić składki,

·         nie musi się płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek,

·         nie musi się płacić podatku VAT – obejmuje cię zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku,

·         nie musi się prowadzić skomplikowanej księgowości tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży.

Od momentu podjęcia działalności nierejestrowej rodzi się obowiązek:

·         prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży,

·         rozliczania przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej,

·         przestrzegania praw konsumentów,

·         wystawiania faktur lub rachunków na żądanie kupującego.

Osoba prowadząca działalność nierejestrową, jest „przedsiębiorcą" w świetle prawa cywilnego. Oznacza to, że w relacjach z konsumentami jest traktowana jako przedsiębiorca i ma z tego tytułu obowiązki związane z reklamacją, zwrotem, czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.

O tym, czy można prowadzić działalność nierejestrową, decyduje kwota miesięcznego przychodu.

Żeby sprawdzić, czy kwota miesięcznego przychodu mieści się w tym limicie, należy wziąć pod uwagę otrzymane oraz należne kwoty ze sprzedaży towarów bądź usług.

Do przychodu nie zalicza się wartości towarów zwróconych oraz udzielonych bonifikat i skont (czyli obniżek za uregulowanie płatności przed terminem).

Do ustalania przychodu będzie służyć ewidencja sprzedaży.

Kwoty otrzymane to te, które dostaje się w momencie sprzedaży lub przed sprzedażą (tak zwane zaliczki).

Kwoty należne to te, których w momencie sprzedaży jeszcze się nie otrzymało.

Od momentu przekroczenia limitu przychodu, jest 7 dni na zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG. Jako początkującemu przedsiębiorcy, może przysługiwać prawo do zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne.

Działalność nierejestrowa, a umowy zlecenia

Jeśli prowadzi się działalność nierejestrową i jednocześnie świadczy usługi – wykonuje się umowę o świadczenie usług albo umowę zlecenia - to podlega się ubezpieczeniom jako zleceniobiorca.

Podmiot zawierający z daną osobą taką umowę (zleceniodawca) pełni wtedy obowiązki płatnika składek i ma obowiązek w ciągu 7 dni zgłosić cię do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego i opłacać składki ZUS.

Od tej zasady istnieją wyjątki. Na przykład jeśli student, który nie ukończył 26 lat wykonuje zlecenie, to nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom i zleceniodawca nie musi odprowadzać składek ZUS.

Jeśli nie świadczysz usług, a sprzedajesz własnoręcznie wykonane produkty, na przykład figurki lub ozdoby, to w związku z taką działalnością nie masz obowiązku opłacania składek społecznych ani zdrowotnych (nie świadczysz pracy i nie podlegasz ubezpieczeniom z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej).

Rachunki i faktury w działalności nierejestrowej

Na żądanie kupującego masz obowiązek wystawić klientowi rachunek.

Prowadząc działalność nierejestrową, jesteś zwolniony z obowiązku wystawiania faktur.

Musisz jednak wystawić fakturę, jeżeli twój klient tego zażąda. Takie żądanie klient może zgłosić w ciągu 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczyłeś mu towar lub usługę bądź otrzymałeś całość lub część zapłaty.

Przy sprzedaży nierejestrowej wystarczy, że podasz na rachunku lub fakturze swoje imię i nazwisko - nie musisz podawać numeru PESEL, czy adresu zamieszkania.

Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, powinieneś prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Dokładna ewidencja pozwoli ci szybko ustalić, czy nie przekroczyłeś progu przychodów uprawniających do prowadzenia działalności nierejestrowej.

Możesz to robić w formie papierowej lub elektronicznie, na przykład w arkuszu kalkulacyjnym Excel.

W ewidencji zapisujesz sprzedaż za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. To oznacza, że po sprzedaniu towaru następnego dnia, nie możesz wpisywać sprzedaży z dnia poprzedniego. Przepisy nie regulują, jakie dokładnie elementy powinien zawierać uproszczona ewidencja sprzedaży.

W ewidencji można dopisywać również inne informacje - numer dowodu sprzedaży albo informacje o rodzaju transakcji.

Ważne! Jeśli ewidencja będzie prowadzona w sposób nierzetelny lub nie będzie prowadzona w ogóle, a na podstawie dokumentacji nie będzie możliwe ustalenie wartości sprzedaży, to organ podatkowy sam określi wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku należnego. Jeżeli nie będzie można określić przedmiotu opodatkowania, to kwota podatku zostanie ustalona na 22%.

Jak rozliczać się z urzędem skarbowym

Przychody zarówno z działalności nierejestrowej jak i z umowy o pracę czy umów zlecenia lub o dzieło, przychody z działalności nierejestrowej rozlicza się w zeznaniu rocznym PIT-36. Jest tam dodatkowa rubryka "działalność nierejestrowana.

Kwotą przychodu w celu opodatkowania są pieniądze i wartości pieniężne otrzymane lub postawione do twojej dyspozycji w roku kalendarzowym oraz wartość otrzymanych świadczeń: w naturze i innych nieodpłatnych.

Oznacza to, że przychodem podatkowym z tej działalności są tylko przysporzenia faktycznie otrzymane lub postawione tobie do dyspozycji, czyli kwoty zapłacone przez klienta za towar lub usługę.

W zeznaniu rocznym można odliczyć koszty, poniesione w związku z wykonywaną działalnością, na przykład zakup surowców do produkcji wyrobów. Koszty te powinny być udokumentowane. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będą podane twoje imię, nazwisko czy miejsce zamieszkania.

Uzyskiwanie przychodów z działalności nierejestrowej nie wyłącza prawa do wspólnego rozliczenia małżonków.

Nie trzeba płacić zaliczek na podatek.

Można uzyskiwać przychody w formie działalności wykonywanej osobiście w takim samym zakresie jak przychody uzyskiwane w formie działalności nierejestrowej - przychody z działalności nierejestrowej są odrębnymi przychodami do przychodów z umów zlecenia lub o dzieło - nie łączy się ich ze sobą.

Działalność nierejestrowa, a VAT

Podatnicy, którzy prowadzą działalność w niewielkich rozmiarach, w tym działalność nierejestrową, bardzo często korzystają ze zwolnienia z VAT, ponieważ ich sprzedaż w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekracza kwoty 200 tys. zł.

Zwolnienie dotyczy także podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, jeżeli ich przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł., w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku.

To zwolnienie z VAT nie przysługuje jednak, w przypadkach wymienionych w ustawie o VAT.

Działalność nierejestrowa, a kasa fiskalna

Podatnicy, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 tys. zł, nie muszą ewidencjonować sprzedaży na kasie fiskalnej.

Ta zasada dotyczy również działalności nierejestrowej.

Kasa fiskalna będzie ci jednak potrzebna w przypadku sprzedaży towarów lub usług objętych obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej.

Kontrole działalności nierejestrowej

Fakt, że nie musisz rejestrować działalności w CEIDG, nie oznacza, że nie będziesz mieć do czynienia z urzędową kontrolą.

Przede wszystkim działalność nierejestrowana może podlegać kontroli na podstawie Ustawy o VAT i Ordynacji podatkowej.

Nawet jeśli działalność nierejestrowa jest zwolniona z VAT, to osoba prowadząca taką działalność ma obowiązek ewidencjonować sprzedaż. Dzięki ewidencji - między innymi - można udokumentować, że zwolnienie z VAT jest prawidłowe. Sama ewidencja może zostać skontrolowana przez służby skarbowe.

Poza tym osoba prowadząca działalność nierejestrową może podlegać kontroli związanej z rodzajem i sposobem prowadzenia takiej działalności. Na przykład, przy produkcji żywności możliwa jest kontrola Sanepidu.

Jeśli prowadzisz działalność nierejestrową, to masz obowiązek przestrzegać przepisów o prawach konsumentów i RODO. W tym przypadku kontrola może być przeprowadzana przez Prezesa UOKiK lub UODO już w trakcie toczącego się postępowania - w przypadku wątpliwości i niewystarczających dowodów do stwierdzenia naruszeń.

Inne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować

Poza działalnością nierejestrową, przepisy określają konkretne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować w urzędzie. Dotyczy to:

·         działalności agroturystycznej rolników

·         produkcji wina przez rolników

·         rolniczego handlu detalicznego.

Agroturystyka polega na wynajmowaniu przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Produkcja wina – rejestracji nie wymaga działalność obejmująca wyrób wina przez producentów będących rolnikami, którzy wyrabiają mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego. Oznacza to że rolnik produkujący mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego nie musi rejestrować działalności gospodarczej.

Właściciel winnicy zamierzający prowadzić wyrób wina z przeznaczeniem do obrotu musi dokonać wpisu do ewidencji producentów.

Sprzedaż z gospodarstwa rolnego (rolniczy handel detaliczny) – rejestracji nie podlega sprzedaż przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych (z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym) pod pewnymi warunkami.

Czym wyróżnia się działalność gospodarcza

Jeśli zastanawiasz się, czy to, co robisz jest działalnością gospodarczą i czy powinieneś zgłaszać ją do urzędu, sprawdź, czy ma cechy działalności gospodarczej. Te cechy to:

·         cel zarobkowy – jest nastawiona na zysk

·         zorganizowanie – działalność ma zorganizowany charakter, jeśli na przykład wynajmujesz pomieszczenie do jej wykonywania, poszukujesz klientów, prowadzisz marketing

·         ciągłość – oznacza podejmowanie czynności w sposób ciągły

·         wykonywanie jej we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność za nią (czyli nie wykonujesz jej na zlecenie i pod kierownictwem zleceniodawcy)

·         ponoszenie ryzyka gospodarczego związanego z działalnością.

W przepisach występuje kilka definicji działalności gospodarczej i przedsiębiorcy. Oznacza to, że nawet jeśli nie „podpadasz" pod definicję działalności albo przedsiębiorcy z jednej ustawy, to możesz podlegać przepisom innych ustaw (na przykład podatkowych albo ubezpieczeniowych). Przykładem może być definicja przedsiębiorcy w przepisach ubezpieczeniowych. Zgodnie z nimi, wspólnik spółki jawnej podlega takim samym zasadom ubezpieczenia jak „przedsiębiorca", chociaż nie jest przedsiębiorcą w świetle innych przepisów (przedsiębiorcą jest sama spółka jawna, a nie jej wspólnicy).

Rozstrzygnięcie, czy powinieneś rejestrować działalność i rozliczać się jako osoba prowadząca działalność jest szczególnie ważna w sprawach podatkowych. Nawet jeśli myślisz, że nie prowadzisz działalności gospodarczej, urząd skarbowy może mieć na ten temat inne zdanie. Jeśli masz wątpliwości, czy powinieneś rozliczać się jako osoba prowadząca działalność, skontaktuj się z urzędem skarbowym.

źródło: www.biznes.gov.pl